Muzik Masyarakat Portugis Melaka

 Di Petik Dari Melaka Hari Ini


MASYARAKAT Portugis hidup penuh dengan keceriaan dan mereka adalah merupakan masyarakat yang sangat kaya dengan kebudayaan.

Kesedaran untuk mengembalikan kegemilangan kebudayaan kaum Portugis bermula dalam tahun 1960an. Mengikut Horace Sta Maria di dalam “in virtual hibernation”, satu kumpulan penduduk dari Perkampungan Portugis dan Praya Lane telah mengambil inisiatif untuk menubuhkan sebuah kumpulan kebudayaan di mana Persatuan Kebudayaan tersebut telah didaftarkan pada 27 Ogos 1967.

Persatuan Kebudayaan ini telah mendapat pujian terutamanya dikalangan masyarakat Portugis di mana satu usaha yang telah memberi kesan ialah mengembalikan semula kegemilangan Pesta San Pedro di dalam tahun 1967. Pesta ini telah sekian lama dilupakan, tetapi dengan inisiatif persatuan ini ia terus dirayakan pada tiap-tiap tahun sehingga kini dan mendapat sokongan yang padu daripada Kerajaan dan dijadikan acara tahunan di perkampungan Portugis.

Pada hari ini Pesta San Pedro bukan sahaja merupakan sebuah acara tahunan oleh masyarakat Portugis, tetapi juga dijadikan salah satu acara tahunan oleh Kerajaan Negeri Melaka dan juga Kementerian Pelancungan untuk menarik pelancung-pelancung sama ada pelancung tempatan di Malaysia atau pun pelancung-pelancung dari luar Negara.

YAB Datuk Seri Haji Mohd Ali Rustam, Ketua Menteri Melaka begitu prihatin terhadap kebajikan masyarakat Portugis di Perkampungan Portugis. Dan Pesta San Pedro yang dirayakan pada tiap-tiap tahun mendapat sokongan moral dan material dari Kerajaan Negeri Melaka. Selain dari itu, persatuan ini juga terlibat dengan beberapa persembahan di majlis-majlis yang dianjurkan oleh Kerajaan saperti di Hari Kemerdekaan, dan sebagainya.

Muzik dan tarian yang sangat popular di kalangan masyarakat Portugis ialah “Branho” yang mana mempunyai mirip dengan persembahan “Ronggeng” di dalam masyarakat Melayu. Tarian ini mempunyai empat tempo, iaitu: Serampa, Bintanya, Chikoti yang dinyanyikan dengan iringan rebana,’flute gong’, biola, dan ‘Jingli Nona Yo Kere Kaza’, iaitu sebuah persembahan di majlis perkahwinan, parti-parti, dan konsert. ‘Mata Cantiga’ pula yang dinyanyikan adalah persamaan dengan ‘Lagu Berbalas Pantun’.

Selain dari itu, ada sebuah lagi pertubuhan kebudayaan yang diketuai oleh Senior Noel Felix. Kumpulan kebudayaan ini menumpukan kepada lagu-lagu dan kebudayaan Portugis Melaka. Walau pun usaha-usaha dijalankan untuk mendapatkan tarian-tarian Portugis dari luar Negara, tetapi kumpulan ini telah berusaha dengan giatnya untuk menghidupkan kembali kebudayaan dan muzik yang telah lama ‘tenggelam’ saperti ‘Mata-Kantiga’yang telah dihidupkan kembali dan lagu-lagu Portugis telah digubahkan Ke Bahasa Kristang, dan telah dinyanyikan di majlis-majlis yang dianjurkan oleh Kumpulan ini. `Mata-Katinga’ adalah merupakan sebuah seni yang hampir lenyap. ‘Mata Katinga’ dan ‘Branyu’ adalah mirip kepada persembahan ‘Dondang Sayang’di dalam kebudayaan Melayu.’Performer’ yang terakhir yang membuat persembahan dengan begitu menarik sekali ialah Rosil de Costa. Setelah beliau meninggal dunia, persembahan ini telah menjadi malap. Semasa Mendiang Bernard Sta Maria menjadi Ahli Dewan Undangan Negeri Melaka pada tahun 1975, beliau pernah membawa kumpulan seni ini ke Sabah untuk membuat persembahan dan kumpulan ini diberi nama ‘Tropa de Malacca’.

Pada tahun 1974 sebuah kumpulan kebudayaan telah ditubuhkan atas usaha gigih dari Fr.Augusto Sendim,seorang Padri yang telah ditukarkan dari Gereja St.Joseph di Sngapura dan ditempatkan untuk menjadi Padri di Gereja St.Peter’s di Melaka. Beliau adalah seorang Padri yang begitu popular dikalangan remaja.Beliau telah berusaha memujuk tiga pemuzik/penari yang telah bersara dari bidang ini.

Mereka ialah Joe Lazaroo,Walter Sequerah, dan Ptrick de Silva.Dengan bantuan dan pertolongan serta bimbingan dari Fr.Sendim, mereka telah menubuhkan ‘Rancho Focorio San Pedro’ dalam tahun 1974. Apatah lagi dengan kehadiran Christie Rodrigues, yang telah banyak memberi bimbingan kepada kumpulan ini telah menampakkan perubahan yang ketara di dalam perkembangan seni masyarakat Portugis.

Pada tahun 1985 Mr.Freddie Scully telah menubuhkan sebuah kumpulan kebudayaan yang diberi nama “ D’Tiru-Tiru” dengan dibantu oleh dua orang pemuzik iaitu George de Costa dan Andrew Carvalho, yang sungguh berbakat bermain ‘keyboard’ tetapi selalunya bermain biola dan ukulele. Malangnya kumpulan ini tidak bertahan lama.

Ada sebuah lagi kumpulan seni muzik yang ditubuhkan dalam tahun 1980an oleh penggiat-penggiat seni kaum Portugis. Ia ditubuhkan di Praya Lane oleh Stephen Fabiano Theseira, seorang ahli Pertubuhan Kebudayaan Portugis dalam tahun 60an dan 70an. Kumpulan ini telah ditubuhkan dalam tahun 1986 di mana Mr.Lionel Theseira telah dilantik sebagai pengurus untuk mengendalikan segala kegiatan dan tujuan promosi pertubuhan ini. Banyak persembahan telah dibuat termasuk persembahan di Sabah dan Sarawak di atas jemputan ‘Feri Malaysia’. Pernah mereka membuat persembahan di ‘Portuguese Square’ di Perkampungan Portugis di pertengahan tahun 80an. Kehebatan kumpulan ini begitu ketara sehingga pernah dijemput oleh Kerajaan Sepanyol untuk membuat persembahan pada tahun 1989.

Tidak ketinggalan, bahawa pada tahun 1991 telah berlaku satu lagi penubuhan kumpulan seni oleh George Acantra yang diberi nama ‘Strela di Melaka’. Kumpulan ini tidak bertahan lama dan seterusnya dibubarkan. Ahli-ahlinya adalah bekas-bekas ahli Troupa de Malacca. Sebenarnya ramai tokoh-tokoh muzik ternama telah ujud di dalam masyarakat Portugis. Mereka adalah pemuzik-pemuzik professional, misalnya Royston Sta Maria, yang telah begitu popular di dalam industry muzik tahun 1980an. Tidak dapat dilupakan ialah sebuah kumpulan yang ternama dalam tahun 1950an, iaitu Kumpulan Tres Amigos, yang dianggotai oleh Horace Sta Maria, Ernest Rodrigues, dan Camillo Gomez.

Kumpulan-kumpulan lain yang juga menempa nama di industri muzik ialah Os Pombos ( Singho Brothers ), yang menumpukan lagu-lagu ala Western dan Kumpulan ‘The Travellers’ yang diketuai oleh Franco de Costa, yang pernah dinobatkan sebagai ‘Elvis Presley Malaysia’. Kumpulan ini sering mengadakan persembahan mereka di majlis-majlis perkahwinan dalam tahun 80an.